szablon

W liternictwie stosowane są trzy rodzaje szablonów:
- szablony pojedynczych liter lub całych alfabetów do wielokrotnego używania;
- szablony jednego, konkretnego napisu;
- szablony wykonane przez gęste nakłuwanie papieru wzdłuż linii napisu

Szablony pojedynczych liter mogą być pozytywowe, do obrysowywania, i negatywowe, czyli wycinane na osobnych kartonikach. Możemy stworzyć sobie komplety alfabetów do wielokrotnego używania z wyciętych z brystolu lub innego kartonu liter i przechowywać je w kopertach lub kartonikach. Ponieważ można obecnie litery wycinać komputerowo, bez trudu możemy skompletować wiele alfabetów, które posłużyć nam mogą do tworzenia napisów na różnych podłożach i w różnych warunkach. Wykonując napis, najpierw litery obrysowujemy, a następnie wypełniamy farbą przy pomocy pędzla.

Do wycinania szablonów pojedynczych liter należy wybierać kroje proste i czytelne, gdyż przy większości liter musimy pozostawić łączenia między ich elementami. Po narysowaniu litery lewą stronę kartonu nasączamy pokostem, dzięki czemu wzmacniamy go, co ułatwi nam wycinanie. Prostokątne kartoniki nie powinny być dużo szersze od litery; odstępy między skrajem litery a brzegiem mogą być równe przeciętnemu odstępowi międzyliterowemu. W każdym kartoniku z literą robimy z dwóch stron trójkątne nacięcia sięgające linii pisma, które ułatwią nam utrzymanie napisu w idealnym poziomie.

Litery w szablonie możemy obrysowywać i wypełniać je potem tak, jak to robiliśmy przy szablonie pozytywowym, albo nanosić kolor przy pomocy rozpylacza, tupując sztywnym, okrągłym pędzlem lub wacikiem namaczanym w gęstej farbie. Ciekawe efekty daje również pryskanie poprzez pocieranie palcem szczeciny z szczoteczki do zębów maczanej np. w tuszu. Łączenia między elementami liter można zamalować lub zostawić, jeżeli nie przeszkadza w czytelności i jest zgodne z charakterem napisu.

Szablon z wyciętymi wyrazami lub całym tekstem stosuje się wtedy, gdy zachodzi potrzeba wielokrotnego powielania tego samego napisu, np. na tablicach informacyjnych, znakach drogowych, skrzyniach, workach itp.

Materiał do wycinania szablonu wybieramy w zależności od tego, czy napis będzie wykonywany dziesięciokrotnie, czy też w setkach czy tysiącach egzemplarzy. Wzornik do powielenia małej liczby napisów możemy wykonać zapokostowanego brystolu, ale jeśli szablon ma być użyty do, na przykład, kilkuset napisów, musi być zrobiony z trwalszego materiału, takiego jak zaimpregnowana tektura, folia plastykowa, a nawet cienka blacha.

Jeśli wykonujemy wiele napisów z jednego szablonu, najlepiej używać pistoletu sprężarki lub farby w spreyu. Aby nie poplamić podłoża, po każdym użyciu wzornik trzeba przetrzeć do czysta szmatką z jego lewej strony.

Zupełnie inna jest technika wykonywania napisów, przeważnie wielkich, przy pomocy szablonu perforowanego. Możemy go zrobić używając jakiegokolwiek, nawet pakowego, papieru. Wzdłuż narysowanych linii robimy perforację za pomocą zębatego kółeczka, szydła lub oprawionej w uchwyt igły. Po umieszczeniu tak przygotowanego szablonu na podłożu, sypiemy na rzadką, przepuszczalną szmatkę proszek (czarny, ze sproszkowanego węgla rysunkowego, przy tle białym, kredowy lub gipsowy przy tle czarnym) i zawiązujemy węzełek-poduszeczkę. Plastycy i malarze szyldów nazywają tę poduszeczkę prószką, a technikę - przepróchą. Uderzając lekko prószką wzdłuż napisu raz przy razie, odbijamy na tle zarysy liter utworzone z kropeczek suchego proszku. Po zdjęciu szablonu napis możemy wykonać w dowolnej technice. Tak przygotowanego szablonu można użyć wielokrotnie, jeżeli zachodzi taka potrzeba.