grafion

Grafion – (ang. ruling pen – pióro do liniatury) to pióro do linii stosowane w rysunku, piśmie narzędziowym, kartografii. Grafiony należą obecnie do najstarszych i praktycznie już nie stosowanych narzędzi do kreślenia tuszem w rysunku technicznym. Wyparły je grafosy, rapidografy a obecnie pisaki kreślarskie.

Grafion składa się z dwudzielnej metalowej końcówki osadzonej w trzonku drewnianym lub z tworzywa sztucznego. Rozwartość ostrza regulowana jest śrubą zaciskową, którą ustala się grubość linii (rozwartość łopatek końcówki). Grafiony o szerokich łopatkach służą do kreślenia grubych i długich linii. Grafion jest mało wygodny w stosowaniu gdyż brak jest możliwości powtórnego „trafienia” w grubość linii wykreślonej wcześniej. Przepełnione łopatki mogą powodować kleksy, a zewnętrzne zabrudzenie łopatek zalewanie kreślonych linii. W praktyce plastycznej można wykorzystać grafiony do kreślenia farbami plakatowymi, temperami, akrylami. Farby te po rozrobieniu z wodą pędzelkiem nakłada się do grafionu. Konsystencja farby powinna być taka żeby trzymała się łopatek grafionu i z niego nie kapała. Po każdym nałożeniu farby trzeba przed kreśleniem to sprawdzić lekko potrząsając grafionem trzymanym nad papierową podkładką, brudnopisem.

Jan Wojeński podaje, że bardzo praktyczny w użyciu jest grafion z jednym ruchomym ostrzem, dający się skręcić względem drugiego, co umożliwia dokładne oczyszczenie grafionu. Poza tym posiada on urządzenie umożliwiające automatyczne rozstawienie ostrzy według podziałki umieszczonej na tarczy śrubki.

Dalej wzmiankuje, że praktyce kreślarskiej spotyka się również grafiony specjalne, jak np. do kreślenia linii grubych lub dwóch równoległych.

Zdjęcie umieszczone poniżej przedstawia cztery grafiony o łopatkach; wąskich i jeden u dołu o szerokich.