kreda

Kreda (ang. chalk), węglan wapnia, miała we wszystkich epokach duże znaczenie w twórczości plastycznej. Służyła jako barwnik w malarstwie temperowym, jako składnik zaprawy tablic i płócien, była stosowana w wielu dziedzinach i technikach, poczynając od rzeźby po intarsję, nawet do niektórych rodzajów werniksu. Kreda była i jest często używana do rysowania. W renesansie artyści posługiwali się łatwymi do znalezienia w otaczającej ich przyrodzie minerałami, które cięto na sztabki:

• spatem wapiennym, kalcytem (biała kreda),
• surową gliną ceglaną (szara kreda),
• węglem mineralnym (czarna kreda).

Kredą rysowali Botticelli, Signorelli, Ghirlandaio, a także młody Rafael.

Kredy można podzielić na: tłuste i suche, naturalne (mineralne) i syntetyczne.

Obecnie pałeczki kredowe otrzymuje się z reguły syntetycznie, zwłaszcza kredę barwną, która składa się z proszku kredowego, pigmentów mineralnych, wody i kleju. W końcu XV wieku artyści próbowali nadać kredzie większą trwałość, zastępując klej oliwą z oliwek i woskiem pszczelim. Odnieśli sukces, lecz te specjalne pałeczki kredowe, zwane crayons, zostały ponownie odkryte dopiero na początku XIX wieku, wraz z wynalezieniem litografii. Wówczas to posługiwali się nimi przede wszystkim artyści francuscy.

Karel Teissig podaje, że najstarszym białym środkiem rysowniczym była kreda krawiecka – ogólnie mówiąc mineralny talk. Do rysowania używało się też kawałków litego, stwardniałego gipsu, który utwardzony w ogniu, dobrze trzymał się papieru.