Jakie są zastosowania Babki zwyczajnej?

BABKA ZWYCZAJNA (Plantago major L.)

NAZWA:
Inne zwyczajowe nazwy polskie:

• babka szerokolistna,
• babka pospolita,
• babka wielka,
• babka szeroka.

Rzymianie nazywali tę roślinę planta, co po łacinie znaczy „podeszwa stopy”, ponieważ sądzili, że wyrasta tam, gdzie maszerowały rzymskie legiony.
Łukasz Łuczaj podaje, że Indianie nazywali ją „stopami białego człowieka”, gdyż wędrowała wraz z osadnikami, wzdłuż ich ścieżek.

ŚRODKI OSTROŻNOŚCI:
Nie należy stosować przy jednoczesnym zażywaniu pęczniejących środków przeczyszczających z nasionami babki płesznik, w innych sytuacjach przyjmowanie preparatów z babki zwyczajnej jest zupełnie bezpieczne, przypadki zatrucia organizmu wynikały z błędnego rozpoznania rośliny lub zatrucia liśćmi naparstnicy wełnistej (Digitalis lanata).

MORFOLOGIA:
Babka zwyczajna jest rośliną wieloletnią i ma 10-30 cm wysokości. Jej liście są skupione w przyziemnej różyczce liściowej. Są szerokie, jajowate i całobrzegie. Zwraca uwagę 5-9 silnie zarysowanych, równoległych nerwów. Kwiatostan znajduje się na końcu bezlistnej łodygi w cylindrycznym kłosie. Niepozorne kwiaty są zielonkawe z żółtawymi i białymi pręcikami.

PORA ZBIERANIA:
Od kwietnia do października.

WYSTĘPOWANIE:
Babkę zwyczajną można znaleźć wśród chwastów na przydrożach, pastwiskach, łąkach, boiskach i rumowiskach. Lubi ona wilgotne, gliniaste i zasobne w azot gleby.

KULINARIA:
Młode liście i pędy kwiatowe zbierane przed kwitnieniem używane są jako dodatek do sałatek, zup i warzyw. Podczas gotowania na parze wydobywa się z nich delikatny grzybopodobny aromat. Szerokie liście babki zwyczajnej są nieco bardziej gorzkie niż te mniejsze, znajdujące się bliżej szypułki. Można je zbierać od kwietnia do maja – wówczas żyłki w liściach są jeszcze miękkie. Ze starszych liści należy usunąć włókniste nerwy. Liście mogą być również składnikiem naparu. Raymond Mears podaje, że owoce, tworzące na łodydze walcowaty kłos, przypominający szczurzy ogon, można zebrać i wykorzystać jako dodatek do zup i gulaszów. Łukasz Łuczaj podaje, że nasiona babek mogą być gotowane jak kasza lub mielone i dodawane do ciastek i chleba. Smakują trochę jak siemię lniane. Szybkość zbioru ręcznego nie jest jednak zbyt wysoka (20-100 g na godzinę).

MEDYCYNA:
Liście babki są doskonałym środkiem antyseptycznym. Zawierają glikozyd irydoidowy – majorozyd o działaniu odkażającym (babka lancetowata zawiera aukubinę o silniejszym działaniu). Z liści przyrządza się napar lub zmiażdżone przykłada do zranionych miejsc jako okład. Dodatkowo śluz zawarty w liściach pomaga utrzymać odpowiednią wilgotność rany.
Surowe nasiona mogą być jedzone jako łagodny środek przeczyszczający.