Pieśń słoneczna - św. Franciszek z Asyżu

Tytuł: Pieśń słoneczna
Autor: św. Franciszek z Asyżu
Źródło: Pisma św. Franciszka z Asyżu. Teksty łacińskie i starowłoskie w polskim przekładzie., Wydawnictwo Bratni Zew, Kraków 2009, s. 237-241.
Tłumaczenie: tłumaczenie zbiorowe

Pieśń słoneczna

Najwyższy i wszechmocny, jakże dobry Panie,
Twoje są pochwały, i sława, i honory, i wszelkie błogosławieństwo.
Tobie tylko, Najwyższy, się należą ^a
i żaden człowiek nie jest godzien Ciebie przyzywać ^b.

Pochwalon bądź, o mój Panie, z wszystkimi Twymi stworzeniami ^c
a szczególnie z panem bratem Słońcem,
bo światłem dnia jest i oświecasz nas poprzez niego ^d.
I jakże jest piękny i promienny z wielkim splendorem:
Ciebie, Najwyższy, daje nam wyobrażenie.

Pochwalon bądź, o mój Panie, przez ^e siostrę Księżyc wraz z gwiazdami:
na niebieś uformował bezcenne i jasne, i piękne.

Pochwalon bądź, o mój Panie, przez brata Wiatr,
i przez powietrze, i pochmurną, i pogodną, i każdą aurę,
bo Ty w każdy czas stworzeniom Twoim dajesz utrzymanie ^f.

Pochwalon bądź, o mój Panie, przez siostrę Wodę,
bo ona jest bardzo przydatna g i pokorna, i bezcenna, i czysta.

Pochwalon bądź, o mój Panie, przez brata Ogień,
bo przez niego dla nas nocy mrok rozjaśniasz ^h:
i jest on piękny i radosny, i odporny, i mocny.

Pochwalon bądź, o mój Panie, przez panią naszą, matkę Ziemię,
bo ona nas odżywia i dogląda ⁱ,
i wytwarza różne owoce, i kolorowe kwiaty, i trawy.

Pochwalon bądź, o mój Panie, przez tych, co przebaczają ze względu na Twą miłość
i choroby, i cierpienia dzielnie znoszą w sobie.
Błogosławieni, gdy zniosą je w pokoju,
bo Ty sam, Najwyższy, wszystkich ich ukoronujesz ^j.

Pochwalon bądź, o mój Panie, przez siostrę naszą Śmierć cielesną ^k,
przed nią nigdy żaden człowiek żyjący zbiec nie może.
Biada tym, co mrzeć będą ze śmiertelnymi grzechami;
błogosławieni, co śmierci się dadzą znaleźć w Twojej najświętszej woli,
bo śmierć druga ^l już nie wyrządzi im krzywdy.

O, chwalcie tak i błogosławcie mego Pana i dzięki czyńcie,
i pełnijcie służbę Jemu z pokorą wielką ^m.

---

^a W jęz. wł. si confanno, si addicono, czyli przynależą, pasują, przystoją. Warto zaznaczyć, że słowo chwała (łac. laus) wraz z synonimami, Franciszek wiąże ściśle z osobą Boga i odnosi wyłącznie do Niego, podobnie jak słowo ojciec (pater) używa wyłącznie w odniesieniu do Boga Ojca.

^b W jęz. wł. fare menzione di te, czyli wzmiankować, wspominać Ciebie, przywoływać myśl o Tobie; zwrot użyty w podobnym znaczeniu jak w 1 Reg 23,5: „my, nędzni i grzeszni, wszyscy razem nie jesteśmy godni wymówić Twego Imienia”.

^c Niegodność człowieka w chwaleniu Boga Franciszek próbuje uzupełnić pochwałą Boga czynioną przez całe stworzenie.

^d W jęz. wł. è luce diurna e ci illumini per mezzo di lui, czyli: jest światłem dziennym i oświecasz nas poprzez niego. Zdanie to podkreśla, że we wszechświecie ojcostwo Boga i braterstwo stworzeń oddziałują razem.

^e Przyimek przez (łac. i wł. per), również w kolejnych wersach, może być rozumiany jako: poprzez lub z powodu, co jest przedmiotem odmiennych propozycji interpretacyjnych różnych autorów.

^f Chodzi o przyrodę ożywioną, którą Bóg utrzymuje przy życiu poprzez prawa natury, upływ czasu, zmianę pór roku.

^g Przydatność wyraża braterską służbę pełnioną przez każde ze stworzeń.

^h W jęz. wł. illumini, rischiari per noi, czyli: rozjaśniasz, oświetlasz dla nas. Można zauważyć, podobnie jak w wersecie 7, że to Bóg (Opatrzność) poprzez stworzenia działa na rzecz człowieka z troskliwą miłością.

ⁱ Zdanie można rozumieć w jęz. wł. alimenta gli uomini e dà da mangiare agli animali, czyli: utrzymuje ludzi i daje pożywienie zwierzętom. W rzeczywistości chodzi o dwa synonimy. Zob.: C. Paolazzi: II Cantico di frate sole, Genova 1992, 86-91.

^j Franciszek przywołuje w charakterystyczny dla siebie sposób błogosławieństwo cierpienia znoszonego w pokoju. Wystarczy wspomnieć takie wypowiedzi: „… wszystkich, których Bóg przeznaczył do życia wiecznego, przygotowuje przez ciosy doświadczeń i chorób, i przez ducha skruchy” (1Reg 10,3, por. Np 14, Np 15), czy też: „Zatem, bracie, ciesz się bardzo i wykrzykuj z radości w twoich cierpieniach i utrapieniach, gdyż odtąd możesz czuć się tak pewnie, jakbyś już był w moim królestwie” (ZA 83,18).

^k Można zauważyć Franciszkową świadomość bliskiej śmierci, którą – jak podają biografowie – sam przywołuje: „Niech przyjdzie siostra moja śmierć!” (ZA 100,10; zob. ZA 7,8-12).

^l Chodzi o śmierć wieczną, potępienie, w bezpośrednim nawiązaniu do biblijnych słów: „Zwycięzcy śmierć druga na pewno nie wyrządzi szkody” (Ap 2,11), czy też: „A Śmierć i Otchłań wrzucono do jeziora ognia. To jest śmierć druga – jezioro ognia” (Ap 20,14).

^m Ostatni werset jest zaproszeniem i zachętą do wielbienia Boga dla wszystkich „bohaterów” hymnu, który został napisany również dla zbudowania bliźnich i powierzony swoim braciom, by nieśli w świat tę zachętę. Potwierdzają to doskonale słowa: „Kimże są bowiem słudzy Boży, jeśli nie swego rodzaju Jego kuglarzami, którzy powinni poruszać serca ludzi i wznosić je ku duchowej radości?” (ZA 83,28).