zarys

Zarys w rysunku jest pierwszym określeniem podstawowych form składających się na temat pracy plastycznej. Wykonanie zarysu na podłożu rysunkowym określa jego kompozycję.

W pierwszym etapie tworzenia, czyli podczas wykonywania szkiców powinno się szukać różnych kadrów i ujęć kompozycji danego tematu, wykonując np. proste linearne zarysy. Podejmując jak największą liczbę prób, aż do wyczerpania możliwości ujęcia podmiotu. Dotyczy to nie tylko szkiców z natury lecz również tych z wyobraźni.

Drugim etapem tworzenia jest wybór najbardziej trafnego zarysu spośród wcześniej wykonanych szkiców. Po dokonaniu tego wyboru kopiujemy dany zarys, na nim zawarty, na ostateczny format podłoża rysunkowego (np. skalując proporcjonalnie jego wymiary, zazwyczaj go powiększając). W wykonywaniu zarysu końcowego rysunku można wspierać się nie tylko jednym wybranym szkicem lecz również pozostałymi.

Podczas rysowania zarysu możemy posługiwać się nie tylko linią ale również plamą i fakturą albo ich brakiem.

Najbardziej znanym jego sposobem określenia jest linia. Zazwyczaj wykonuję ją (np. ołówkiem automatycznym, dającym cienki ślad) z jak najmniejszym naciskiem na podłoże rysunkowe, tak aby linia była widoczna i dlatego aby można było ją łatwiej wymazać, gdyby okazała się nie trafna. Nadmiar rysowanych linii w zarysie powoduje jego nieczytelność, co utrudnia dalszą pracę w kolejnych etapach.

Jeśli zależy Ci na realistycznym i mimetycznym (naśladującym naturę) przedstawieniem tematu w rysunku, nad którym pracujesz, nie stosuj bardzo widocznej, ciągłej, nieprzerywanej linii określającej zarys. Taki obrys narzuca i powoduje wrażenie płaskości, dwuwymiarowości przedstawienia niwecząc trójwymiarowość ujęcia, jeśli Ci na nim zależy (rys. 1). Zauważmy, że przyglądając się; ludziom, przedmiotom, otoczeniu i przyrodzie, nie znajdziemy tam ich obrysu w postaci ciągłej nieprzerywanej linii. Natomiast nie jednorodna, przerywana linia zastosowana w zarysie nie spłaszcza i podkreśla przestrzenność nie przecząc jej (rys. 2). Jednorodna ciągła linia użyta w zarysie jest wykorzystywana często w ornamentyce, wszędzie tam gdzie zależy nam na dwuwymiarowości, czytelności, jednoznaczności i dekoracyjności.

rys. 1
rys. 2

Innymi sposobami określania w rysunku zarysu tematu są plama i faktura. Te środki wyrazu są podobne do siebie w metodzie posługiwania się nimi. Mianowicie chodzi o nanoszenie plamy lub faktury, tak aby część jej granicy była zestawiona z brzegiem innej plamy lub faktury albo z jej brakiem (zazwyczaj niezarysowaną pustą płaszczyzną). W ten sposób wykonana granica określająca zarys może mieć różny kontrast tonalny sąsiadujących płaszczyzn (rys. 3). Umysł sam wyczuwa zarys na granicy faktury lub plamy, pomimo tego, że nie narysowaliśmy obrysu.

rys. 3

Trzecim etapem rysowania, po wykonaniu zarysu, jest tworzenie, rozbudowywanie bardziej skomplikowanej formy plastycznej, asekurując się nim. Pisząc prościej, zarys stanowi punkt wyjścia dzięki któremu łatwiej ogarnąć cały proces twórczy i go rozpocząć.

Komentarze