pismo

"Na początku było Słowo,
a Słowo było u Boga,
i Bogiem było Słowo.
Ono było na początku u Boga.
Wszystko przez Nie się stało,
a bez Niego nic się nie stało,
co się stało."

(J 1,1)

Pismem nazywamy system znaków służący do utrwalania lub zastąpienia języka mówionego przez zapis. Człowiek przed pojawieniem się właściwego pisma stosował inne sposoby uchwycenia własnych myśli np.:
- Kipu, system utrwalania wiadomości, jak i służący Inkom do rachowania. Posługiwali się oni zespołem barwnych cienkich sznureczków z węzełkami.
- Aroko, symboliczne listy sporządzane z muszelek przez plemiona nigeryjskie.


Prawdopodobnie pierwszymi zaczątkami pisma były znaki na pieczęciach wypalanej gliny. Ich najstarsze okazy odkryto na Bliskim Wschodzie, pochodzą z VII tysiąclecia p.n.e..
Z plastycznego punktu widzenia pismo jest zbiorem jednostek, znaków graficznych. Owe znaki przeszły długą trwającą tysiąclecia ewolucję od mimetycznych (naśladujących przyrodę) rysunków do czysto abstrakcyjnych liter, którymi to dzisiaj posługujemy się.

Ta głowa byka jest malowidłem prehistorycznym,
znajdującym się w jaskini Lascaux.

Przyjmijmy, że prehistoryczny homo sapiens zaobserwował jakieś zwierzę w otaczającej go naturze np. byka. Następnie chciał utrwalić swoją myśl np. w celach rytualnych.
Sporządził, więc rysunek; uproszczony wizerunek byka, który to możemy dzisiaj nazwać piktogramem (z łac.-gr., "pikto" - malowidło + "gram" - litera, pismo, napis), ponieważ przedstawia konkretną rzecz. Człowiek chcąc ukazać jakieś pojęcie, wyrażenie, np. dzikość połączył dwa różne piktogramy obrazujące byka i góry, w ten sposób utworzył ideogram (z gr., "ideo" - kształt, wyobrażenie + "gram" - litera, pismo, napis). Ideogram (wg A. Frutigera) możemy nazwać fonogramem (z gr., "fono" - dźwięk, głos + "gram" - litera, pismo, napis) od tedy, gdy istota ludzka powiązała ten ideograficzny rysunek z konkretnym wymawianym, dźwięcznym wyrazem z języka mówionego, którym to posługiwała się w danej społeczności. Człowiek chciał uprościć swoje pismo przez redukcję stosowanych fonogramów wyrazowych i zaznaczyć w nich jeszcze bardziej fonetykę. Uczynił to dzięki dodaniu do fonogramu konkretnej sylaby z języka mówionego. Z zestawienia fonogramów sylabowych człowiek odczytywał wyrazy. Później istota ludzka jeszcze bardziej uprościła zapis przez ograniczenie liczby fonogramów. Dokonała tego w wyniku przydzielenia poszczególnym fonogramom w wymowie spółgłosek i głosek. Dzięki temu zabiegowi uformowało się pismo alfabetyczne. Z pierwszego w pełni samogłoskowego greckiego alfabetu wykształciły się znaki graficzne, litery (z łac. littera - litera) pism łacińskich, które obecnie znamy. Ważnym czynnikiem popularyzującym wynalazek pisma na świecie były i są religie, a w szczególności te systemy religijne, które nauczają ze świętych ksiąg.

Rozwój pism:

RODZAJ: TYP PISMA
PRZYKŁAD PISMA
piktograficzne, obrazkowe
¦
\/
pisma Indian północnoamerykańskich, Eskimosów, Jukagirów
ideograficzno-fonetyczne, wyrazowe
¦
\/
hieroglify egipskie, pismo chińskie
ideograficzno-sylabowe
¦
\/
pismo klinowe sumeryjskie
alfabetyczne:
- sylabiczne
pisma indyjskie
- spółgłoskowe
pisma semickie; fenicki, aramejski, nabatejski, synajski, hebrajski i arabski
- głoskowe
pismo greckie i łacińskie

Pismo piktograficzne, obrazkowe
pierwotna forma pisma, w którym rysunek służył do zapisu treści, z pisma obrazkowego rozwinęło się pismo ideograficzne.
Pismo ideograficzne, wyrazowe
pismo, w którym znaki oddają poszczególne pojęcia.
Pismo alfabetyczne
pismo posługujące się znakami dla cząstek dźwiękowych wyrazów.
Tabele:

Komentarze