Thomas Merton

Thomas Merton
(ur. 31 I 1915 r., zm. 10 XII 1968 r.)

BIOGRAM:

MERTON TOMASZ (31 I 1915 - 10 XII 1968). Będąc niezwykle płodnym pisarzem (ponad 60 książek) i autorem rozległej korespondencji (częściowo w Thomas Merton Studies Center, Louisville) otworzył katolicyzm amerykański na świat i pogłębił duchowość kontemplacyjnego życia Kościoła. Po burzliwym życiu nawrócił się i przyjął wiarę rzymskokatolicką, a 21 II 1942 wstąpił do nowicjatu trapistów, jako brat Ludwik, w opactwie Gethsemani. Autobiografia Mertona, The Seven Storey Mountain (1948; Siedmiopiętrowa góra, Kraków 1973), która okazała się bestsellerem o zasięgu światowym, zapowiadała autora genialnego o głębokiej duchowości, ale ukazywała go — podobnie jak następna książka, The Sing of Jonas (1953; Znak Jonasza, Kraków 1962) i inne dzieła — jeszcze jako człowieka posępnego, stroniącego od świata. Kontemplacja (przez jakiś czas żył jako pustelnik) i liczne (głównie listowe) kontakty pozwoliły ujawnić się prawdziwemu Meltonowi — człowiekowi o głębokiej emocjonalności (kryzys późnej miłości), niezwykłej zdolności pojmowania i rozległych zainteresowaniach (od Ojców Kościoła po literaturę współczesną, od mądrości chińskiej po zaangażowanie pacyfistyczne), spojrzeniu artystycznym (cykl zdjęciowy: Woods, Shore, Desert, 1982), zaangażowaniu społecznym i krytycznie nastawionego do państwa (The Nonviolent Alternative — Niestosowanie przemocy jako alternatywa 1980), wielkiego literata (The Collected Poems, wyd. 2 w 1980) i głębokiej duchowości chrześcijańskiej. Podczas Światowego Kongresu Monastycznego w Bangkoku padł ofiarą nieszczęśliwego wypadku. Interpretacja tej śmierci, podana przez przyjaciela Mertona, Rice'a (1970 r.), a mianowicie, że sam odebrał sobie życie, by wejść w nirwanę, jest absurdalna, ale podnosi problem, który coraz bardziej nurtował Mertona: stosunek mistyki chrześcijańskiej do mistyki dalekoazjatyckiej (zwłaszcza zenu). Jednak rękopis opublikowany po śmierci Mertona, The Inner Experience („Cistercian Studies” 1983/4), wskazuje, że problem ten był tylko jedną z przesłanek zasadniczej kwestii, a mianowicie roli mistyki/kontemplacji w dzisiejszym świecie: „Kontemplacja jest bezpośrednią i poniekąd bierną intuicją najgłębszej rzeczywistości, naszego duchowego »ja« (tak również zen) i Boga, który w nas żyje (o czym wie tylko wiara)” (tamże IV, 289). Jedynie ona zapewnia — jednostce, jak i wspólnocie — życie godne człowieka.

Pryw. doc. dr Josef Sudbrack, Monachium

ŹRÓDŁO:

• Dinzelbacher Peter (praca zbiorowa pod jego redakcją), Leksykon mistyki, żywoty, pisma, przeżycia, Verbinum Wydawnictwo Księży Werbistów, Warszawa 2002, s. 185.

BIBLIOGRAFIA:

• Dinzelbacher Peter (praca zbiorowa pod jego redakcją), Leksykon mistyki, żywoty, pisma, przeżycia, Verbinum Wydawnictwo Księży Werbistów, Warszawa 2002.
• Merton Thomas OCSO, Duchowość pustyni. Piętnaście spotkań ze słynnym trapistą., W drodze, Poznań 2022, [ebook].
• Merton Thomas OCSO, Mądrość pustyni, Wydawnictwo Esprit, 2007.
• Merton Thomas OCSO, Mistyka chrześcijańska. Trzynaście spotkań ze słynnym trapistą., W drodze, Poznań 2019, [ebook].
• Merton Thomas OCSO, Modlitwa kontemplacyjna, Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów, Kraków 2017, [ebook].
• Merton Thomas OCSO, Nikt nie jest samotną wyspą, Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2017, [ebook].
• Merton Thomas OCSO, Rozmowy z milczeniem, modlitwy i rysunki, Wydawnictwo M, Kraków 2004.
• Merton Thomas OCSO, Siedmiopiętrowa góra, Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2024.